Derneklerin varlığı hizmet etmekte olduğu toplumların gelişmesine ve kalkınmasına katkı sağlama noktasında önemli rol üstlenmektedir. Bu doğrultuda derneklerin önemli yararlarının varlığı söz konusudur.
Dernek; tüzel ya da gerçek en az yedi kişinin kazanç paylaşma amacı haricinde, belirli ve ortak bir maksadı hayata geçirmek doğrultusunda, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek amacıyla oluşturmuş oldukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluğu olmaktadır.
Derneklerin ahlaka ve kanuna aykırı bir amaç doğrultusunda kurulması ise kanunen yasaklanmıştır. Bu kapsamda sayısal olarak en az yedi kişinin bir araya gelmesinin gerekli olduğu derneklerde, şahısların fiil ehliyetine sahip olmalarının gerekliliği söz konusudur. Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli olan belgelerin yerleşim yerinin bulunmasının söz konusu olduğu yerin en büyük mülki amirine vermiş oldukları anda tüzel kişilik kazanmaktadırlar.
DERNEK NASIL KURULUR?
Öncelikle dernek kurmak için belli bir amacınız olmalıdır. Bu amaç etrafında toplanmış en az 7 kişi olmalısınız. Kanunen en az 7 kişi ile bir sınırlandırma getirilmiş ama bir üst sınıra bir sınırlandırılma getirilmemiştir. Tabi bir de bu kişilerden kurucu üyeler seçilmeli, üye statülerine netlik getirilmeli.
Derneğinize bir de isim bulmalısınız. Bu aşama sanıldığı kadar kolay değil. Pek çok detaya dikkat etmeniz gerekiyor. Bazı izne tabi kelimeler var ki bunları doğrudan kullanamazsınız. Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk ve Mustafa Kemal gibi özel kelimeleri ancak izne bağlı olarak kullanabiliyorsunuz. Diğer taraftan tüm, bütün ve hepsi gibi kapsayıcı kelimeleri de kullanamazsınız. Bunları ancak belli bir üye sayısına ulaştıktan sonra kullanma imkânına sahip olabilirsiniz. Son olarak ise Türkiye’de çok sayıda derneğin olduğunu unutmamalı ve daha önce kurulmuş olan bir derneğin ismini seçmediğinizden emin olmalısınız. Bu kurallara uyarak derneğinize bir isim bulabilirsiniz.
Aşağıda vereceğimiz link üzerinden İç İşleri Başkanlığının sayfasından kullanmak istediğiniz dernek adının daha önceden kullanılıp kullanılmadığını kontrol edebilirsiniz. https://www.turkiye.gov.tr/icisleri-ddb-dernek-sorgulama
Bir dernek kurmak için en önemli unsurlardan biri de dernek tüzüğü hazırlamaktadır. Bir dernek tüzüğü hazırlamadan dernek kuramazsınız. Dernek tüzüğü hazırlamak en zor iş olarak görülse de aslında sanıldığı kadar zor değildir. Bir dernek tüzüğünde olması gerekenleri DERNEK TÜZÜĞÜ NEDİR? yazımızda kapsamlı şekilde anlattık . Oradan yardım alabilirsiniz.
Dernek kurmak için gerekli olan bir diğer hususta dernek adresinin belirlenmesidir. Bu aşama en az diğer aşamalar kadar önemlidir. Derneğinizi hangi adreste kuracağınızı belirtmelisiniz. Eğer dernek adresi olarak seçtiğiniz adreste farklı ikamet adresleri de varsa, bunların hepsinden bu binada dernek kurulmasına izin vermelerini istemeniz gerek ve bu izini imzalı olarak almalısınız. Bir de dernek adresinin kendi has ayrı bir girişi olmak zorunda. Bu şartları sağlayan bir adres ile dernek kurabilirsiniz.
Dernek kurmak için hazırlanması gereken belgeler bulunmaktadır. Bu belgeleri aşağıda ayrıntılı bir şekilde ifade edeceğiz. Son olarak bu belgeleri eksiksiz bir şekilde hazırladıktan sonra artık dernek kurmak için tek yapmanız gereken şey Dernekler Büro Amirliğine başvuru yapmaktır.
Dernek kurmak aslına bakacak olursak zor bir iş değil. İzlenecek aşamalar belli ve kolay. Ancak dernek kurmaya karar vermiş ve ortak amaca sahip kişilerin bir araya gelmesi en mühim noktadır. Sonrasında kolayca prosedürleri aşarak faaliyetlerinize başlayabilirsiniz.
KİMLER DERNEK KURABİLİR?
Fiil ehliyetine sahip (18 yaşından büyük, ayırt etme gücüne sahip ve bir mahkeme tarafından hakkında kısıtlılık kararı verilmemiş) herkes önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler de dernek kurabilirler. 15 yaşını bitirmiş ayırt etme gücüne sahip çocuklar da belirli amaçlarla velisi veya vasisinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilirler. (Medeni Kanun, madde 93 Dernekler Kanunu, madde 3)
DERNEK KURULURKEN HAZIRLANMASI GEREKEN BELGELER NELERDİR?
1-) Gerçek veya tüzel en az 7 kurucu tarafından doldurulmuş ve imzalanmış Kuruluş Bildirimi Formu ( https://www.siviltoplum.gov.tr/kurumlar/siviltoplum.gov.tr/islemler/Bildirim_ekler/EK_2.doc )
2-) Dernek kurucuları tarafından her sayfası imzalanmış dernek tüzüğü
3-) Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek şartıyla bu konuda alınmış kararın örneği
4-) Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kâr amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış beyan
5-) Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin örnekleri
6-) Dernek merkezinin yani ikametgahının tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği (muvafakatname)
Bu evrakları eksiksiz bir şekilde hazırlayıp Dernekler Büro Amirliğine başvurunuzu yapabilirsiniz.
